Ondanks de soms onzichtbaarheid van zorgfraude heeft het op de samenleving een grote impact. Het is criminaliteit die net als veel andere vormen, zich veelal achter gesloten deuren schuilhoudt. Dit terwijl er mensen bij betrokken zijn die er vaak niets mee te maken hebben, mensen die we zelf gewoon kennen. Het is belangrijk dat de Twente burgers de zorg krijgen die ze nodig hebben en waarvoor betaald wordt. Bovendien mogen de aanbieders die goede zorg leveren, niet de dupe worden van de praktijken van malafide zorgaanbieders.

Gevolgen

Zorgfraude kost ontzettend veel geld! De schattingen zijn dat tussen de 3 en 10% van het zorgbudget onrechtmatig wordt gebruikt. Dit zou voor de regio Twente een jaarlijks bedrag van 7,5 tot 25 miljoen euro betekenen. En daar draaien we als Twentse inwoners indirect allemaal voor op!

Verdachte signalen

Waaraan is zorgfraude te herkennen? Hierbij een aantal signalen en voorbeelden:

  • Meer dan 24 uur zorg per dag declareren.
  • Een indicatie van € 6.500,- per maand, terwijl de cliënt op een kamertje in een verwaarloosd pand woont. Het 24-uurs toezicht zou worden gedaan door middel van camera observatie.
  • Een meisje van 18 jaar dat 24-uurs zorg zou moeten krijgen en haar zorg inkocht van een persoonsgebonden budget (PGB). Zij werd benaderd door een zorgbureau met banden met een outlaw motorclub, dat zij de zorg wel zouden regelen. Van 24-uurs zorg was geen sprake. Het zorgbureau regelde een kamertje en bracht eens per week een tasje boodschappen. Door haar kwetsbare situatie viel het meisje in handen van een loverboy. De Twentse overheidspartners hebben dit gezamenlijk aangepakt; het zorgbureau is onderzocht en de lijn is doorgesneden. Het meisje is overgeplaatst naar een bonafide aanbieder. Door dit soort voorbeelden is het besef ontstaan, dat we meer aan de voorkant moeten zorgen dat het kaf van het koren wordt gescheiden.
  • Wij zien voorbeelden dat zorgbureaus winsten maken van 60%. Het bedoelde geld komt daarmee dus niet ten goede aan de cliënt, maar verdwijnt in de zakken van de malafide bureaus. Dit kan niet de bedoeling zijn van overheidsgeld.

Wat doet de overheid?

Om goede en betaalbare zorg en Jeugdhulp te garanderen zijn afspraken gemaakt en regels en wetten opgesteld. Als aanbieders of cliënten zich daar niet aan houden, loopt de kwaliteit en beschikbaarheid van ondersteuning en Jeugdhulp gevaar. Inwoners die daarvan afhankelijk zijn, zijn dan de dupe. Om misbruik of fraude op te sporen, te onderzoeken en waar nodig handhavend op te treden, bundelen toezichthouders, lokale toegang en uitvoeringsorganisaties in Twente de krachten. Die samenwerking heeft vorm gekregen in het barrièremodel.

Gezamenlijke Twentse aanpak: Barrièremodel

De beste manier om zorgfraude te bestrijden is om vanaf het begin de mogelijke fraudeurs af te schrikken en niet de kans te geven deel te nemen aan zorg die bestemd is voor onze kwetsbare inwoners. We willen in Twente het kaf van het koren scheiden. De Twentse overheidspartners ontwikkelden het zogenaamde Barrièremodel. Dit bestaat uit drie fases:

  1. Strengere eisen stellen aan de voorkant. Zorgaanbieders die in het verleden aantoonbaar hebben gefraudeerd of waar de kwaliteit ernstig ondermaats was, worden uitgesloten. Zorgaanbieders moet aantonen dat ze financieel gezond zijn, en dat ze netjes hun belasting hebben betaald. Tenslotte worden zorgaanbieders met aantoonbare banden met Outlaw Motorgangs uitgesloten.  
  2. Pre-monitoring. Extra vragen stellen aan zorgaanbieders om meer inzicht te krijgen in het reilen en zeilen van de organisatie. Zo willen we onder andere weten of de bestuurders een relevante (werk)achtergrond in de zorg hebben en of de organisatie voldoende personeel in dienst heeft om de zorg te kunnen leveren.  
  3. Stoplichtmodel. Alle informatie die we hebben over de zorgaanbieders zetten we af tegen risico indicatoren. Hier volgt een groen, oranje of rood licht op.  Met dit stoplicht  willen we de risico’s op fraude of ondermijning in beeld hebben en houden. Als een aanbieder oranje of rood scoort, starten we een onderzoek en gaan we met een aanbieder in gesprek.  

Het stoplichtmodel is vanaf 1 januari 2019 in werking. Als vervolgens blijkt dat er toch nog malafide aanbieders actief zijn in Twente dan wordt er onderzoek gedaan en worden deze aanbieders aangepakt. 

Wat kun u doen?

Het opsporen van misstanden is iets wat de overheid niet alleen kan. Het is belangrijk dat cliënten, familieleden en andere oplettende inwoners, maar ook zeker de bonafide zorgbureaus signalen van misstanden melden bij de gemeente. De gemeente doet dan met haar partners verder onderzoek, brengt verbeteringen aan en als het nodig is worden malafide zorgaanbieders buitengesloten. Samen sterk voor rechtmatige zorg.

Ondermijning

Zorgfraude is een vorm van ondermijning. Dit is georganiseerde criminaliteit die dichterbij is dan je denkt. De Twentse samenleving wordt door deze georganiseerde criminaliteit verzwakt. Iedereen kan hier bewust of onbewust mee in aanraking komen. Criminelen hebben namelijk anderen nodig om hun activiteiten uit te kunnen voeren. Dit zijn vaak personen in kwetsbare situaties.
Als één weerbare overheid bestrijden we daarom ondermijnende criminaliteit in Twente. In de aanpak van zorgfraude zijn diverse partners nauw met elkaar verbonden: veertien Twentse gemeenten, Openbaar Ministerie, Politie, Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC), Belastingdienst, Veiligheidsregio Twente en Zorgkantoor Twente.

Video: hoe pakt de Twentse overheid zorgfraude aan(externe link)