De gemeenteraad heeft drie rollen. Voor het uitvoeren van deze rollen heeft de raad instrumenten die in de Gemeentewet en het Reglement van orde toegelicht worden.

De rollen van de raad zijn:

  1. Volksvertegenwoordiging. Op de eerste plaats de volksvertegenwoordigende rol. Dit wil zeggen dat het belang van de inwoners een bepalende factor is in de besluitvorming van de raad. Dat inwoners verschillende belangen hebben, blijkt wel uit het aantal verschillende fracties in de raad.
  2. Kaderstellen. Op de tweede plaats is er de kaderstellende rol. Hiermee wordt bedoeld, dat de raad de kaders ofwel hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid bepaalt. Het college van burgemeester en wethouders werkt die hoofdlijnen uit en voert het beleid uit. Over de uitvoering van beleid moet de burger dus niet meer bij de raad maar bij het college zijn. Voorbeeld van uitvoering van beleid: de bekende losliggende stoeptegel.
  3. Controleren. Tot slot heeft de raad als taak om het college te controleren op de uitvoering van beleid: of het college het beleid uitvoert zoals dat door de raad bedoeld en vastgesteld was.